Diğer

Erkek Osteoporozunda Kalsitonin ve Alendronat Tedavilerinin Etkinliklerinin Karsilastirilmasi

  • Gülcan Gürer
  • Faruk Sendur
  • Ayhan Erkek

Turk J Osteoporos 2004;10(3):-

ÖZETSon yillarda yapilan arastirmalarda, erkek osteoporozunun epidemiyolojisi, önlenmesi, tani ve tedavisinde bir artis göze çarpmaktadir. Bu çalisma erkeklerde osteoporoz tedavisi için kullanilan kalsitonin ve alendronatin etkinligini arastirmak ve bu iki tedavinin etkinligini karsilastirmak amaciyla yapildi. Bu amaçla çalismaya 30 erkek osteoporozlu hasta dahil edildi ve bunlar rastgele seçilerek 15’er kisilik 2 gruba ayrildi. Hastalara lomber ve femur bölgesinden  kemik mineral yogunluk (KMY) ölçümü tedavi öncesi ve  1 yillik tedavi sonrasi olmak üzere 2 kez yaptirildi. Lomber KMY açisindan gruplar kendi içinde tedavi öncesi, tedavi sonrasi kiyaslamada istatistiksel olarak anlamli bir iyilesme saptandi (p0.05). Femur KMY ölçümünün tedavi öncesi ve sonrasindaki degerleri hem grup içi ve hem de gruplar arasi karsilastirmasinda bir farklilik saptanmadi (p>0.05).Anahtar kelimeler: Erkek osteoporozu, kalsitonin, alendronatSUMMARYIn recent years, there has been a dramatic increase in research investigating the epidemiology, diagnosis, prevention, and treatment of osteoporosis and fragility fractures in men. This study was performed to compare the effects of alendronate and calcitonin treatment in male OP osteoporosis. Thirty men with osteoporosis were enrolled in this study. Bone mineral density (BMD) was measured at the proximal femur and lumbar spine by using dual-photon absorptiometry. Thirty men with osteoporosis were randomly divided into two groups. BMD was measured twice as before the treatment and one year later. The end of the treatment a significant improvement was found in the BMD levels of the lomber spine in both groups (p0.05). There was no significant difference of BMD levels of proximal femur when the results were compared either within the groups or between two groups (p>0.05).  Key words: Male osteoporosis, calcitonin, alendronate

GIRIS

Osteoporoz, kemik kütlesinin azalmasi ve mikromimari yapisinin bozulmasi sonucu kemigin kirilganliginda artis ile karakterize sik rastlanilan bir kemik hastaligidir. Son yillarda erkek osteoporozu ile ilgili yapilan arastirmalarda bir artis göze çarpmaktadir (1-6). Amerika’da yapilan bir çalismada 50 yasin üzerindeki erkeklerde kalça osteoporoz prevalansi % 3-6 arasinda iken, ayni yas grup kadinlarda prevalans %13-18 olarak rapor edilmistir (7). Benzer olarak genis popülasyonla Kanada’da yapilan bir çalismada, 50 yasindan sonraki erkeklerde osteoporoza bagli fraktür sikligi, lomber bölgede %2.9, femur boynunda ise % 4.8 olarak bulunmustur (8). Osteoporoz tedavisinde, kemik rezorpsiyonunu engelleyen ilaçlar ve kemik formasyonunu artiran ilaçlar kullanilmaktadir. Bu ilaçlar tek tek ya da kombine kullanilabilir. Fakat günümüzde tamamen güvenilir, etkili ve genel olarak kabul edilmis bir tedavi henüz tanimlanmamistir (9,10).Erkek osteoporozunun tedavisinde özellikle ikinci jenerasyon bifosfanatlar (alendronat, risedronat) tercih edilmektedir. Bununla birlikte erkek osteoporozunda kalsitonin, androjen veya PTH tedavisi seçenekler arasinda yer almaktadir (11).Bu çalismanin amaci, erkeklerde osteoporoz için kullanilan kalsitonin ve alendronat tedavisinin etkinligini arastirmak ve iki tedavinin etkinligini karsilastirmakti.


GEREÇ VE YÖNTEM

Bu çalismaya Kasim 2000-Ocak 2004 tarihleri arasinda Adnan Menderes Üniversitesi Tip Fakültesi Osteoporoz Izlem Poliklinigine basvuran 30 erkek hasta dahil edildi. FTR polikliniginde çekilen X-Ray’lerde osteopeni bulgulari olan veya osteoporoz için risk faktörü tasiyan erkek hastalardan osteoporozun kesin tanisi için lomber(L1-4) vertebra ve femurun proksimalinden kemik mineral yogunluk (KMY) ölçümü istendi. Daha sonra osteoporoz saptanan hastalarin yaslari ve yaklasik dietle günlük kalsiyum alim miktarlari sorgulandi ve boylari, kilolari ölçülerek, sonuçlar kaydedildi.Hastalar, rastgele olarak 15’er kisilik 2 gruba ayrildi. Birinci gruba salmon kalsitonin 200 IU/gün, ikinci gruba ise alendronat-sodyum 10mgr/gün ve her iki gruba olmak üzere iyonize kalsiyum 1500 mgr/gün ve 400IU D vitamini bir yil süreyle verildi. Bir yillik tedavi sonrasi her iki gruba hem proksimal femurdan hem de lomber bölgeden olmak üzere tekrar kontrol KMY ölçümü yaptirildi. Sonuçlar, ortalama±standart sapma seklinde sunuldu. Grup içi tedavi sonuçlarini degerlendirmek için eslestirilmis t testi, gruplar arasi karsilastirma için ise bagimsiz gruplar t testi kullanildi.


BULGULAR

Hastalarin yas, boy, kilo, vücut kitle indeksi ve günlük kalsiyum alimi açisindan gruplar arasinda bir farkliklik saptanmadi (p>0.05) (Tablo 1). Lomber KMY degerleri açisindan, gruplar kendi içinde tedavi öncesi tedavi sonrasi karsilastirmalarda, istatistiksel olarak anlamli bir iyilesme saptandi (p0.05) (Tablo 2). Femur KMY degerleri açisindan gruplar kendi içinde ve gruplar arasinda tedavi öncesi tedavi sonrasi karsilastirildiginda, bir farklilik saptanmadi (p>0.05) (Tablo 3).


TARTISMA

Yasli nüfusun giderek artmasi nedeniyle, metabolik kemik hastaliklarina özellikle de osteoporoza yönelik medikal tedaviler ön plana çikmis ve kemik kaybini azaltan ya da hiç olmazsa durduran yeni tedavi seçenekleri gündeme gelmistir. Osteoporotik fraktürler yasli popülasyonun en sik görülen morbidite nedenlerinden birisidir. Erkeklerde fraktür özellikle omurgada yaygindir. Erkeklerde vertebrada fraktür prevalansi 6. dekatta %29 iken, 9.dekatta %39 oraninda görülür (12). Yapilan arastirmalarda erkeklerde, KMY degerleri kadinlardan daha yüksek bulunmustur. Bununla birlikte vertebral fraktür hizi 50 yasindan sonra her iki cinsiyette de benzerdir (13-15). Erkeklerde bazi vertebral fraktürler, semptomatik iken çogu kez asemptomatiktir ve bu nedenle de tani konulamayabilir (16). Tüm kalça fraktürlerinin en az üçte biri erkeklerde görülmektedir (17-18). Bir çok çalismada, osteoporoz tedavisinde kalsiyum ve D vitamini alimi ile kemik kaybinin yavasladigi rapor edilmistir. Kanit degeri yüksek bir çalismada yasli erkek ve kadinlarda (>65 yas) 3 yilda kalsiyum(500mgr/gün) ve D vitamini (700IU/gün) alimi sonrasinda osteoporoz üzerindeki olumlu etkileri gösterilmistir (1). Arastirmacilar, kalsiyum ve D vitamini kullaniminda lomber vertebra, femur boynu ve tüm vücutta belirgin olumlu etki gösterdigini bildirmislerdir. Bazi arastirmacilar da düzenli kalsiyum aliminin erkeklerde KMY ve fraktür riski üzerine olumlu etkileri oldugunu raporlamislardir (2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19). 19-50 yas arasi erkeklerde günlük kalsiyum gereksinimi 1000mgr ve günlük D vitamini gereksinimi 400IU iken, 50 yasindan sonra sirasiyla 1500mgr/gün ve 800 IU/gündür (20). Biz de çalismayi yaparkan tüm hastalara 1500 mgr/gün kalsiyum ve 400IU D vitamini verdik. Bifosfonatlar özellikle ikinci jenerasyon amino-bifosfonatlar( alendronat ve risedronat) erkek osteoporozunda ilk tercih edilen ilaçlardandir. Orwoll ve arkadaslari, erkek osteoporozlu hastalarda 2 yil alendronat kullanimi sonrasinda plasebo grubuna göre KMY ölçümünde belirgin iyilesme ve vertebral fraktür riskinde belirgin azalma oldugunu rapor etmislerdir (21). Ringe ve arkadaslari 134 yerlesmis osteoporoz erkek hastasinda yaptiklari bir çalismada bir gruba 2 yil süreyle alendronat ve diger gruba ise 1mgr alfakalsidiol vermisler. Bu çalismada, 2 yil sonunda alendronat alan grupta lomber ve femur KMY ölçümünde belirgin iyilesme saptadiklarini bildirmislerdir. Ayrica alendronat alan grupta yeni vertebra fraktür insidansini %7.4 bulurken, alfakalsidiol alan grupta bu insidansi %18.2 olarak saptadiklarini ifade etmislerdir (22). Gonnelli ve arkadaslari 77 osteoporotik erkek hastada 3 yil süre izlemle yaptiklari bir çalismada alendronat ve kalsiyum alan grupta sadece kalsiyum alan gruba göre hem lomber hem de femur bölgesinin KMY ölçümünde belirgin iyilesme oldugunu bildirmislerdir.(23) Bizim çalismamizin sonucuna göre de alendronat tedavisiyle lomber KMY ölçümünde bir yilin sonunda belirgin iyilesme bulunurken femur KMY degerlerinde anlamli bir gerileme saptanamamistir.Trovas ve arkadaslarinin yaptigi 12 aylik randomize kontrollü bir çalismada 28 erkek osteoporoz hastasinda günde 200IU nazal kalsitoninle lomber KMY ölçümünde belirgin iyilesme oldugu bildirilirken, diger bölgelerde anlamli bir iyilesme gösterilememistir.(24) Bizim çalismamizda da, 200IU nazal salmon kalsitonin tedavisiyle bir yil sonunda lomber KMY ölçümünde belirgin iyilesme bulunurken femur KMY düzeylerinde istatistiksel olarak anlamli bir gerileme saptanamamistir.Sonuç olarak bu yapilan çalismada alendronat ve kalsitonin tedavileri ile erkek osteoporozunda özellikle trabeküler kemikte bir iyilesme saglandigi görülmektedir. Kortikal kemikte ise herhangi bir düzelme gösterilememistir. Ancak kemik yikiminin durmasi da olumlu bir etki olarak degerlendirilebilir. Her iki tedavi kiyaslandiginda birbirine üstünlügü bulunamamistir ve her iki tedavi ile de KMY ölçümünde esit oranda iyilesme saglanmistir. Sonuç olarak erkek osteopozunun tedavisi ile ilgili artan sayida arastirmalar yapilmaktadir. Bu alan relatif olarak yenidir, daha çok bilgiye ve arastirmaya ihtiyaç vardir.


1. 1.Dawson-Hughes B, Harris SS, et al. Effect of calcium and vitamin D supplementation on bone density in men and women 65 years of age or older. N Eng J Med 1997: 337:. 0;0:6-670.

2. 2.Niguyen TV, Center JR, Eisman JA. Osteoporosis in elderly men and women: Effects of dietary calcium, physical activity, and body mass index. J Bone Miner Res 2000: 15:. 0;0:31-322.

3. 3.McKay HA, Petit MA, et al. Augmented trochanteric bone mineral density after modified education classes: A randomized school-based exercise intervention study study in prepubescent and early pubescent children. J Pediatr 2000: 136:. 0;0:156-162.

4. 4.Kujala UM, Kaprio J, et al. Physical activity and osteoporotic hip fracture risk in men. Arch Intern Med 2000: 160:. 0;0:8-705.

5. 5.Paganini-Hill A, Chao A, et al. Exercise and other factors in the prevention of hip fracture: The Leisure World study. Epidemiology 1991:2:. 0;0:16-25.

6. 6.Nelson ME, Fiatarone MA, et al. Effects of high-intensity strength training on multiple risk factors for osteoporotic fractures. A randomized controlled trial. JAMA 1994: 272:. 0;0:1909-1914.

7. 7. Looker AC, Orwoll ES, et al. Prevalence of low femoral bone density in older US adults from NHANES III. J Bone Miner Res 1997:12:. 0;0:1761-1768.

8. 8. Tenenhouse A, Joseph L, et al. Estimation of the prevalence of low bone density in Canadian women and men using a population-specific DXA reference standard: The Canadian Multicentre Osteoporosis Study (CaMos). Osteoporos Int 2000: 11:. 0;0:897-904.

9. 9.Harris ST, Gerta BJ, et al. The effect of short term treatment with alendronate on vertebral density and biochemical markers of bone remodeling in early postmenopausal women. J Clin Endoc Met 1993: 76:. 0;0:1339-1406.

10. 10. Raisz LG. The osteoporosis revolution. Ann Int Med 1997: 126:. 0;0:458-462.

11. 11. Olszynski WP, Shawn Davison K, et al. Osteoporosis in Men: Epidemiology, Diagnosis, Prevention, and Treatment. Clin Ther 2004: 26(1):. 0;0:15-28.

12. 12. Jones G, Nguyen T, et al. Symptomatic fracture incidence in elderly men and women: The Dubbo Osteoporosis Epidemiology Study (DOES). Osteoporos Int 1994: 4:. 0;0:277-282.

13. 13. Lunt M, Felsenberg D, et al. Bone density variation and its effects on risk of vertebral deformity in men and women studied in thirteen European centers: The EVOS Study. J Bone Miner Res 1997: 12:. 0;0:1883-1894.

14. 14. Jackson SA, Tenenhouse A, et al. Vertebral fracture definition from population-based data: Preliminary results from the Canadian Multicenter Osteoporosis Study (CaMos). Osteoporos Int 2000: 11:. 0;0:680-687.

15. 15. O’Neill Tw, Felsenberg D, et al. The prevalence of vertebral deformity in European men and women: The European Vertebral Osteoporosis Study. J Bone Miner Res 1996: 11:. 0;0:1010-1018.

16. 16. Adachi JD, Ioannidis G, et al. The influence of osteoporotic fractures on health-related quality of life in community-dwelling men and women across Canada. Osteoporos Int 2001: 12:. 0;0:903-908.

17. 17. Mussolino ME, Looker AC, et al. Risk factors for hip fracture in white men: The NHANES I Epidemiologic Follow-up Study. J Bone Miner Res 1998: 13:. 0;0:918-924.

18. 18. Kellie SE, Brody JA. Sex-specific and race-specific hip fracture rates. Am J Public Health 1990: 80:. 0;0:326-328.

19. 19. Bendavid EJ, Shan J, et al. Factors associated with bone mineral density in middle-aged men. J Bone Miner Res 1996:11:. 0;0:1185-1190.

20. 20.Trivedi DP, Doll R, Khaw KT. Effect of four monthly oral vitamin D, (cholecalciferol) supplementation on fractures and mortality in men and women living in the community: Randomised double blind controlled trial. BMJ 2003: 326:. 0;0:0-0.

21. 21. Orwoll E, Ettinger M, et al. Alendronate for the treatment of osteoporosis in men. N Engl J Med 2000:343:. 0;0:604-610.

22. 22. Ringe JD, Faber H, Dorst A. Alendronate treatment of established primary osteoporosis in men: Results of a 2-year prospective study. J Clin Endocrinol Metab 2001: 86:. 0;0:5252-5255.

23. 23.Gonnelli S, Cepollaro C, et al. Alendronate treatment in men with osteoporoisis: A three-year longitudinal study. Calcif Tissue Int 2003: 73:. 0;0:133-139.

24. 24.Trovas GP, Lyritis GP, et al. A randomized trial of nasal spray salmon calcitonin in men with idiopathic osteoporosis: Effects on bone mineral density and bone markers. J Bone Miner Res 2002:17:. 0;0:521-527.