Amaç:
Bu çalışmanın amacı YouTube’da yer alan osteoporoz hakkındaki Türkçe videolarda hangi bilgilerin verildiğini değerlendirmek ve video kalitesi ile güvenilirliğini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem:
YouTube’da osteoporoz ile ilgili ilk 50 Türkçe video kalite, güvenilirlik ve bilgi düzeyi açısından değerlendirildi. YouTube’da ilgili içerik için iki arama yapıldı ve iki ortopedi cerrahı videoları eş zamanlı olarak değerlendirdi. Video içeriğinin kalitesini değerlendirmek için Global Kalite skoru (GKS) (0-5) ve DISCERN (15-75) puanlama sistemleri kullanıldı. Osteoporoza Spesifik ölçek (1-29) ile videolarda osteoporoza özgü hangi bilgilerin verildiği sorgulanırken, video kaynak bilgilerinin doğruluğu Amerikan Tabipler Birliği Dergisi (JAMA) skoru (1-4) ile değerlendirildi. İzlenme, yorum, beğeni, beğenmeme sayıları ile YouTube’a yüklenme tarihleri ve videoların süreleri ile ilgili açıklayıcı veriler kaydedildi. Videoların popülaritesi video güç endeksi ile değerlendirildi.
Bulgular:
Videolarda verilen mesajlar göz önüne alındığında en sık verilen bilgi 41 video ile “kemik kitlesinde azalma” idi. Bunu “osteoporozun kırık riski oluşturması” ve “osteoporoz için risk faktörlerinin olduğu” izlemekteydi. Osteoporoza spesifik skor 8,92 ile düşüktü. Ortalama DISCERN skoru 25,020 (15-75) ve ortalama GKS 1,98 (0-5) ile düşük kaliteyi göstermekteydi. Video kaynağının sorgulandığı JAMA skoru (1-4) 1,66 ile düşük güvenilirlik seviyesi göstermekteydi. Sağlık profesyonelleri dışındaki kişiler tarafından hazırlanan osteoporoz hakkındaki videoların popülaritesi daha fazlaydı (82,25 vs 56,80) (cc=0,296, p=0,037).
Sonuç:
YouTube üzerinde osteoporoz hakkında yer alan videoların içeriği genel olarak yetersiz veya hatalıdır. Uluslararası kılavuzları baz alan daha yüksek kalitede ve bilgi seviyesinde videolar hazırlanması, hasta uyumu ve osteoporoza yönelik kamu farkındalığının artırılmasına katkı sağlayabilir.
Anahtar Kelimeler: Osteoporoz, kemik erimesi, YouTube, güvenilirlik, kalite, video