Giris
Osteoporoz (OP) en sik görülen kemik hastaligidir. Dünya Saglik Örgütü osteoporozu “düsük kemik kütlesi ve kemik dokusu yapi ve kalitesinin bozulmasi sonucu kemik kirilganliginda ve kiriklarda artma ile karakterize sistemik bir iskelet hastaligidir” seklinde tanimlar (1,2). Ileri yaslarda karsilasilan ve kisilerin yasam kalitesini olumsuz yönde etkileyen OP toplumun yas ortalamasinin yükselmesine paralel olarak giderek artmakta ve ciddi bir halk sagligi sorunu olmaya devam etmektedir.Sigara içmek, erken ölümlerin ve önlenebilir hastaliklarin önemli bir sebebi olarak insanligi tehdit eden aliskanliklardandir. Sigara, postmenopozal OP için bir risk faktörü olup kemik yapan hücrelere toksiktir ve kemik kütlesini, kemik kayip hizini olumsuz yönde etkiler. Mekanizma tam olarak bilinmemekle birlikte, sigara dumanindaki çesitli kimyasal maddeler sorumlu olabilir. Sigara miktari ve kullanim süresi ile kemik kütlesi kaybi orantilidir. Sigara kullananlarin kilosu genellikle düsüktür, daha hizli kilo kaybederler, daha erken menopoza girerler. Sigara içenlerde daha düsük kemik kütlesi ve daha hizli kemik kaybi söz konusudur ve neticede premenopozal dönemde düsük kemik mineral yogunluguna, postmenopozal dönemde ise kemik kayip hizinda artisa neden olur. Kayip baslica trabeküler kemikte ve özellikle vertebra cisimlerinde belirgindir (3-12).Pasif içicilik, sigara içmeyen kisilerin sigara içilen bir ortamdaki tütün dumani ile kirlenmis havayi solumasidir. Çevresel sigara dumaninin iki kaynagi vardir. Birisi, içe çekilen ana dumanin disari üflenmesi, digeri ise sigaranin ucundan çikan yan dumandir. Yan duman, zararli gazlar ve kanserojen katrandan olusur, ana dumandan kimyasal olarak farkli yapida olup ondan daha kirlidir. Bu farklilik eksik yanmadan kaynaklanir. Nitrozaminler, benzopiren, CO, nikotin ve agir metaller yan dumanda fazla miktarda bulunurlar. Yan dumanin bu özelliklerinden dolayi pasif içiciler de aktif içiciler kadar sigaradan etkilenirler (4,5,5,6,7,8,9,10,11,12,13).Biz, bu çalismamizda pasif sigara içiminin postmenopozal osteoporozda aktif risk faktörleri arasinda olup olmadigini göstermeyi amaçladik.
Sonuç
Yasam süresinin uzamasi ile birlikte görülme sikligi dramatik olarak artan OP önemli bir toplumsal saglik sorunu haline gelmistir. Hem kullananlari hem de kullanmayanlari etkileyen sigara içimi neticeleri açisindan toplum sagligini tehdit eden önemli bir sorundur. Sigara içimi ile KMY arasindaki olumsuz iliski bu toplumsal tehdidin önemli bir parçasidir.Ayni zamanda sürekli sigara dumanina maruz kalanlar pasif içicilerde de diger risk faktörlerinden bagimsiz olarak düsük KMY izlenmesi bu toplumsal tehdidin boyutlarini gözler önüne sermektedir. Çalismada elde edilen verilere göre epidemiyolojik özellikler ve diger postmenopozal OP risk faktörlerinden bagimsiz olarak pasif sigara içiminin, aktif sigara içimi gibi postmenopozal OP için önemli bir risk faktörü oldugu düsünüldü. Sonuçlarin kesinlestirilmesi için daha genis, çok merkezli çalismalarin yapilmasi gerektigini düsünmekteyiz.