ÖZET
Amaç:
Dual enerji X-ışını absorbsiyometri tetkiki esnasında hastanın pozisyonlaması, kemik mineral yoğunluğu değerlendirmesinde önemlidir. Doğru pozisyonlama üzerine teknisyenin rolü önemli kabul edilirken, hastaya ait özelliklerin bu pozisyonlamaya etkisi yeterince açıklanmamaktadır. Bu araştırmadaki amacımız; postmenopozal kadınların yaş, boy, kilo ve vücut kitle indeksi gibi özelliklerinin pozisyonlama hatalarına etkileri olup olmadığını araştırmaktır.
Gereç ve Yöntem:
Post-menopozal kadınlara ait dual enerji X-ışını absorbsiyometri raporları ve dosyaları retrospektif olarak incelendi. Beden kitle indeksi değerlerine göre 3 grup oluşturuldu; normal, fazla kilolu ve obez. Her bir gruba 41 hasta dahil edildi. Yalnızca Hologic cihazına ait görüntüler değerlendirmeye katıldı. Dual enerji X-ışını absorbsiyometri çıktı raporlarındaki bel ve kalça bölgesi görüntüleri kullanılarak, pozisyonlama hatası olan hastalar tanımlandı. Vücut kitle indeksi grupları arasında pozisyonlama hata oranları arasındaki fark Pearson ki-kare testi ile belirlendi. Yaş, boy, ağırlık ve vücut kitle indeksinin pozisyonlama hataları üzerine etkisi basit doğrusal regresyon analizi ile incelendi.
Bulgular:
Normal, aşırı kilolu ve obez gruplar arasındaki pozisyonlama hataları dağılımı sırasıyla %35,3 (36), %29,4 (30) ve %35,3 (36) saptandı. Aynı gruplarda doğru pozisyonlanmış hastaların dağılımı sırasıyla; %23,8 (5), %52,4 (11) ve %23,8 (5) idi. Pozisyonlama hataları açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (Pearson ki-kare, p=0,127).
Sonuç:
Yaş, boy, ağırlık ve beden kütle indeksi gibi hastaya ait özellikler pozisyonlama hatalarını istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkilemez.
Anahtar Kelimeler:
Vücut kitle indeksi, dansitometri, postmenopozal osteoporoz, pozisyonlama hataları
Kaynaklar
1Cosman F, de Beur SJ, LeBoff MS, Lewiecki EM, Tanner B, Randall S, et al. Clinician’s Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis. Osteoporos Int 2014;25:2359-81.
2Lewiecki EM, Binkley N, Morgan SL, Shuhart CR, Camargos BM, Carey JJ, et al. Best Practices for Dual-Energy X-ray Absorptiometry Measurement and Reporting: International Society for Clinical Densitometry Guidance. J Clin Densitom 2016;19:127-40.
3Lewiecki EM, Lane NE. Common mistakes in the clinical use of bone mineral density testing. Nat Clin Pract Rheumatol 2008;4:667-74.
4Cetin A, Özgüçlü E, Özçakar L, Akinci A. Evaluation of the patient positioning during DXA measurements in daily clinical practice. Clinical Rheumatol 2008;27:713-5.
5Libber J, Binkley N, Krueger D. Clinical observations in total body DXA: technical aspects of positioning and analysis. J Clin Densitom 2012;15:282-9.
6Messina C, Bandirali M, Sconfienza LM, D’Alonzo NK, Di Leo G, Papini GD, et al. Prevalence and type of errors in dual-energy X-ray absorptiometry. Eur Radiol 2015;25:1504-11.
7Tuna F, Yavuz S, Demirbağ Kabayel D, Sarıkaya A. Effects of clinical reanalysis in dual-energy X-ray absorptiometry reports. Turk J Phys Med Rehab 2017;63:201-6.
8International Society for Clinical Densitometry. ISCD 2015 Official Positions Brochure. [Available from: https://iscd.app.box.com/v/op-iscd-2015-adult. Accessed February 18, 2018.
9Watts NB. Fundamentals and pitfalls of bone densitometry using dual-energy X-ray absorptiometry (DXA). Osteoporo Int 2004;15:847-54.
10Wu SF, Du XJ. Body Mass Index May Positively Correlate with Bone Mineral Density of Lumbar Vertebra and Femoral Neck in Postmenopausal Females. Med Sci Monit 2016;22:145-51.
11van Schooten KS, Pijnappels M, Rispens SM, Elders PJ, Lips P, van Dieën JH. Ambulatory fall-risk assessment: amount and quality of daily-life gait predict falls in older adults. J Gerontol A Biol Sci Med 2015;70:608-15.
12Schousboe JT, Shepherd JA, Bilezikian JP, Baim S. Executive summary of the 2013 international society for clinical densitometry position development conference on bone densitometry. J Clin Densitom 2013;16:455-66.
13Frimeth J, Galiano E, Webster D. Some physical and clinical factors influencing the measurement of precision error, least significant change, and bone mineral density in dual-energy x-ray absorptiometry. J Clin Densitom 2010;13:29-35.
14Izadyar S, Golbarg S, Takavar A, Zakariaee SS. The Effect of the Lumbar Vertebral Malpositioning on Bone Mineral Density Measurements of the Lumbar Spine by Dual-Energy X-Ray Absorptiometry. J Clin Densitom 2016;19:277-81.
15Ikegami S, Kamimura M, Uchiyama S, Nakamura Y, Mukaiyama K, Kato H. Clinical Implications of Hip Flexion in the Measurement of Spinal Bone Mineral Density. J Clin Densitom 2016;19:270-6.
16Knapp KM, Welsman JR, Hopkins SJ, Shallcross A, Fogelman I, Blake GM. Obesity Increases Precision Errors in Total Body Dual-Energy X-Ray Absorptiometry Measurements. J Clin Densitom 2015;18:209-16.
17Xu W, Chafi H, Guo B, Heymsfield SB, Murray KB, Zheng J, et al. Quantitative Comparison of 2 Dual-Energy X-ray Absorptiometry Systems in Assessing Body Composition and Bone Mineral Measurements. J Clin Densitom 2016;19:298-304.
18Wosje KS, Knipstein BL, Kalkwarf HJ. Measurement error of DXA: interpretation of fat and lean mass changes in obese and non-obese children. J Clin Densitom 2006;9:335-40.